Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanuna ilişkin Anayasa Mahkemesi içtihatları

Burcu DEĞİRMENCİOĞLU

Özet: Bu çalışmada 2012 yılında yürürlüğe giren 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun ve Kanun’un Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvuru kararlarına yansıması ele alınacaktır. Şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan kadınların, çocukların, aile bireylerinin ve tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan kişilerin korunması ve bu kişilere yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla alınacak tedbirlere yönelik usul ve esasları düzenleyen 6284 sayılı Kanun, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeleri esas almakta, temel insan haklarına dayalı, kadın erkek eşitliğine duyarlı, sosyal devlet ilkesine uygun, adil, etkili ve süratli bir yol izlemekte, insan onuruna yaraşır tedbir kararları almayı hedeflemektedir. “İnsan haklarına saygılı” bir devlet olarak Türkiye Cumhuriyeti, ailenin ve kadına karşı şiddetin önlenmesi bağlamında hem uluslararası hukuktan hem de başta anayasal ilkeler olmak üzere iç hukuktan doğan bir takım pozitif yükümlülüklerle çevrelenmiştir. Bu doğrultuda 6284 sayılı Kanun’un uygulamasıyla ilgili olarak meydana gelen hak ihlali iddialarında Anayasa Mahkemesi önüne gelen bireysel başvuru davalarında 2013 yılından bu yana pek çok ihlal kararı vermiştir. Mahkeme tarafından verilen ihlal kararlarının özellikle Anayasa’da düzenlenen “maddi ve manevi varlığın korunması hakkı ve şeref ve itibarın korunması hakkı (m.17)”, “hak arama hürriyeti (m.36, m.38/4)” kapsamında adil yargılanma hakkı, masumiyet karinesinin ihlali ve gerekçeli karar hakkı, “aile hayatına saygı hakkı (m.41)”, “özel hayata saygı hakkı (m.20)”, “yaşama hakkı (m.17)” odağında toplandığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun, Gerekçeli Karar Hakkı, Masumiyet Karinesi, Özel Hayata ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı, Maddi ve Manevi Varlığın Korunması Hakkı, Anayasa Mahkemesi, Bireysel Başvuru

Abstract: In this study, the Law No.6284 on the Protection of Family and Prevention of Violence Against Women, which came into force in 2012, and how this law is evaluated in the individual application decisions of the Constitutional Court will be examined. Law No. 6284 regulates the procedures and principles for the protection of women, children, family members and persons who are victims of stalking and the prevention of violence against them. The relevant law is based on the Constitution of the Republic of Turkey and international conventions to which Turkey is a party, follows a fair, effective and fast way based on fundamental human rights, sensitive to the equality of women and men, in line with the social state principle, and attaches importance to taking precautionary decisions befitting human dignity. As a state that “respects human rights”, the Republic of Turkey is surrounded by a number of positive obligations arising from both international law and domestic law, primarily constitutional principles, in the context of preventing violence against family and women. In this regard, since 2013, many violation decisions have been made in the individual application decisions brought before the Constitutional Court in the claims of violations of rights related to the implementation of the Law No. 6284. For 54 of the 75 applications filed on the grounds of violation of Law No. 6284, the Court ruled that there was a violation of rights. It is seen that the violation decisions rendered by the Court are focused on the right to protect corporeal and spiritual existence, the right to honor and dignity, the right to a fair trial within the scope of the right to seek justice, the violation of the presumption of innocence
and the right to a reasoned decision, the right to respect for family life, the right to respect for private life, and the right to life.

Keywords: Law on Protection of Family and Prevention of Violence Against Women, Right to Justified Decision, Presumption of Innocence, Right to Respect for Private and Family Life, Right to Protection of Corporeal and Spiritual Existence, Constitutional Court, Individual Application